ماهرخ گوهرشناس (۱۲۵۱–۱۳۱۷ خورشیدی)، از پیشگامان آموزش و توانمندسازی زنان در ایران قاجاری و پهلوی بود؛ زنی که در برابر سنت، تعصب و تهدید ایستاد تا درهای مدرسه را به روی دختران بگشاید.
در روزگاری که تحصیل برای دختران ممنوع یا تابو بود، گوهرشناس با تأسیس مدرسه «ترقی بنات» در نزدیکی میدان بهارستان تهران، انقلابی در آموزش دختران به پا کرد. این مدرسه نه‌تنها محلی برای آموزش دختران خانواده‌های اعیان بود، بلکه درهایش را به روی دانش‌آموزان بی‌بضاعت نیز گشود.
ماهرخ در خانواده‌ای اصالتاً اصفهانی و متعصب به دنیا آمد. پدرش، حاجی حسین جواهری، جواهرفروش و از معتمدان دربار ناصری بود. در محیطی که زن را تنها برای خانه‌داری و همسرداری می‌خواستند، او برخلاف جریان شنا کرد. با وجود مخالفت شدید همسر و تهدید به مرگ، مدرسه‌ای برای دخترانش و دیگر دختران تهران بنیان نهاد.
در دوران مشروطه، ماهرخ گوهرشناس از اعضای فعال انجمن «مخدرات وطن» و احتمالاً عضو انجمن مخفی «غیبی نسوان» نیز بود. هدف او تنها سوادآموزی نبود؛ بلکه می‌خواست زن ایرانی از انزوا خارج شود، صنعت داخلی را حمایت کند و در سرنوشت کشورش نقش داشته باشد.
ماهرخ گوهرشناس در دوران مدیریت خود، پنج مدرسه دخترانه و یک دبیرستان پسرانه تأسیس کرد. در اقدامی پیشرو، اجازه داد دختران و پسران در کنار هم درس بخوانند و حتی معلمان مرد را برای تدریس استخدام کرد. از جمله فارغ‌التحصیلان مدرسه‌اش می‌توان به «قدسیه حجازی»، نخستین وکیل زن ایران، اشاره کرد.
با وجود آسیب جسمی که از حمله مخالفان زن‌ستیز متحمل شد، تا سال‌های پایانی عمر در راه آموزش دختران ایستادگی کرد. ماهرخ گوهرشناس در سال ۱۳۱۷ در هفتاد سالگی درگذشت، اما مشعل مدرسه‌هایش روشن ماند و راه او الهام‌بخش نسل‌های بعدی زنان شد.
