ایران: تظاهرات ۳۰ خرداد، اعتراض مسالمت‌آمیزی که به خاک و خون کشیده شد
روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰، خیابان‌های تهران لبریز از امید و عزم بود. بیش از ۵۰۰ هزار ایرانی — از دانش‌آموزان تا کارگران، از مادران تا دختران — به خیابان آمدند تا خواستار آزادی و حقوق پایه ای انسانی خود شوند. اما این اعتراض مسالمت‌آمیز با خشونت بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شد. پاسداران خمینی به سوی مردم آتش گشودند و خیابان‌ها را به صحنه‌هایی از آشوب و خونریزی بدل کردند.
آن کشتار به نقطه عطفی در جنبش مقاومت ایران بدل شد. روزی که با امید آغاز شد، به آغاز مبارزه‌ای به مدت چند دهه برای آزادی تبدیل گشت، نبردی که جنگ اصلی در ایران است به مدت ۴۴ سال از آن روز ادامه دارد.
زنان در صف مقدم مقاومت ایران
سال‌ها پیش از سرکوب خونین ۳۰ خرداد، زنان ایرانی پا به میدان مبارزه گذاشته بودند.
در ۱۷ اسفند ۱۳۵۷، تنها چند هفته پس از استقرار دیکتاتوری مذهبی، زنان در تهران علیه فرمان حجاب اجباری قیام کردند. این نخستین نافرمانی آشکار علیه سیاست‌های سرکوبگرانه خمینی بود — و هرگز آخرین نبود.
تا اردیبهشت ۱۳۶۰، «جامعه مادران مسلمان» تجمع عظیمی با شرکت ۲۰۰ هزار زن برای اعتراض به خشونت رژیم برگزار کرد. همین زنان و دختران‌شان، در ۳۰ خرداد به خیابان‌ها بازگشتند، تا صدای خود را در دفاع از حقوق خود بلند کنند.
اعدام‌های دسته‌جمعی پس از تظاهرات۳۰ خرداد: از کودکان تا مادران در شمار قربانیان
پس از این تظاهرات، موجی از بازداشت‌های گسترده، اعدام‌ها و شکنجه‌ها آغاز شد که در تاریخ معاصر ایران بی‌سابقه بود:
- دختران نوجوان، حتی برخی تنها ۱۰ ساله، بدون محاکمه اعدام شدند.
- دست‌کم ۵۰ زن باردار به جوخه‌های اعدام سپرده شدند.
- ده‌ها زن سالخورده در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ زندگی‌شان در شمار قربانیان بودند.
- دادستان‌های حکومتی عکس کودکان اعدام‌شده را در روزنامه‌های دولتی منتشر کردند.
از سال ۱۳۶۰ تاکنون، بیش از ۱۲۰ هزار زندانی سیاسی و مخالف رژیم — از جمله ده‌ها هزار زن — در ایران اعدام شده‌اند. بیش از ۹۰ درصد این افراد از اعضا یا هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران بوده‌اند.
این جنایات حوادثی تصادفی نبودند؛ بلکه بخشی از سیاستی عامدانه برای ایجاد رعب و حذف کامل اپوزیسیون دموکراتیک ایران بودند.
زنان زندانی سیاسی در ایران: مقاومت پشت میله‌ها
در زندانها، زنان با انفرادی‌های طولانی، شکنجه‌های جنسی و آزارهای روانی روبه‌رو بودند؛ اما بیشتر آنان نه تسلیم شدند، نه اعتراف کردند، نه با رژیم همکاری کردند.
برعکس، آنها در سلول‌ها پیام‌های مخفی رد و بدل می‌کردند، برای یکدیگر سرودهای مقاومت می‌خواندند و شعله امید را زنده نگه می‌داشتند. این زنان، علی‌رغم تلاش رژیم برای شکستن‌شان، به نمادهای شجاعت و پایداری تبدیل شدند.
بزرگداشت ۳۰ خرداد: ادای احترام به شهیدان راه آزادی ایران
امروز، ۳۰ خرداد به عنوان روز آغاز مقاومت سازمان‌یافته علیه دیکتاتوری مذهبی حاکم بر ایران شناخته می‌شود؛ نمادی از فداکاری و ایستادگی بی‌وقفه.
- مادری که دوشادوش دخترش راهپیمایی کرد.
- دانش‌آموزی که زیر شکنجه یارانش را لو نداد.
- زندانی‌ای که از پشت دیوارها شعر زمزمه می‌کرد.
- خانواده‌هایی که نسل‌به‌نسل قربانی خشونت حکومت شدند.
این داستان‌ها صرفاً پژواک گذشته نیستند؛ آنها دلیل ادامه مقاومت امروزند.
چرا ۳۰ خرداد هنوز اهمیت دارد: میراثی از شجاعت
هر سال، ایرانیان در داخل و خارج از کشور، ۳۰ خرداد را با روشن کردن شمع، برگزاری یادبودها و فریادهای تازه برای تغییر گرامی می‌دارند. این روز یادآور آن است که:
- ستمگران را می‌توان به زیر کشید.
- هیچ صدایی را نمی‌توان برای همیشه خاموش کرد.
- ایرانی نوین ممکن است.
از تهران تا تبعیدیان در پاریس، برلین و واشینگتن، میراث ۳۰ خرداد همچنان در دل‌هایی که به ایران آزاد و دموکراتیک ایمان دارند، زنده و فروزان است.
