زندان عادل آباد شیراز، یکی از بزرگ‌ترین زندان‌های ایران، این روزها به‌ویژه در بند زنان به نمادی از نقض سیستماتیک حقوق بشر و کرامت انسانی تبدیل شده است.
این بند با تراکم جمعیت، شرایط غیربهداشتی، محرومیت‌های درمانی و فشارهای روانی گسترده دست‌وپنجه نرم می‌کند و زندگی زنان زندانی را در وضعیت بحرانی قرار داده است.
ازدحام و نقض اصل تفکیک جرائم
بند زنان زندان عادل آباد شامل هشت اتاق است که تنها یکی از آن‌ها به زندانیان سیاسی و مالی اختصاص یافته است. در حال حاضر، زنان زندانی سیاسی در کنار زندانیان جرائم عمومی و مالی نگهداری می‌شوند؛ امری که هم امنیت آنان را به خطر می‌اندازد و هم نقض آشکار اصل تفکیک جرائم است. در برخی اتاق‌ها بیش از ۴۰ نفر در فضایی نگهداری می‌شوند که برای نیمی از این ظرفیت طراحی شده است. کمبود تخت، زندانیان را به «کف‌خوابی» وادار کرده و تهویه نامناسب، این محیط متراکم را به کانون شیوع بیماری‌های عفونی و پوستی بدل کرده است.
محدودیت هواخوری و فشارهای روزمره
زنان زندانی تنها در ساعات محدود و غیرثابت اجازه هواخوری دارند. این زمان‌ها بارها به‌طور سلیقه‌ای حذف یا کاهش می‌یابد و نبود امکان تحرک و هوای آزاد، آثار مخربی بر سلامت جسمی و روانی زندانیان برجای گذاشته است.
محرومیت فرهنگی و سانسور کتاب‌ها
کتابخانه بند زنان عملاً ناکارآمد است. دسترسی به کتاب‌ها محدود و بسیاری از آثار آموزشی یا سیاسی به‌طور کامل ممنوع است. این سیاست، ابزاری برای اعمال فشار روانی و محروم‌سازی زنان زندانی از حق آموزش و آگاهی محسوب می‌شود.
بحران درمانی و مرگ زندانیان
یکی از جدی‌ترین معضلات بند زنان، فقدان خدمات درمانی مؤثر است. زنان زندانی بارها به دلیل عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داده‌اند. نمونه بارز، مرگ یک زندانی زن به نام معصومی در قرنطینه است که بدون دریافت مراقبت‌های ضروری، جان باخت. حتی چند ساعت طول کشید تا مأموران زندان پیکر بی جان او را از بند منتقل کنند.
پزشک زندان اغلب بیماری‌های جدی نظیر سرطان یا مشکلات قلبی را بی‌اهمیت جلوه داده و اعزام به بیمارستان را غیرضروری اعلام می‌کند. کمبود دارو و محرومیت بیماران از درمان، زنان را عملاً در معرض مرگ قرار می‌دهد.
فساد و بحران بهداشتی
شرایط بهداشتی بند زنان فاجعه‌بار توصیف می‌شود. غذای آلوده به اجسام خارجی، آب ناسالم، تهویه نامناسب و شیوع گسترده شپش و قارچ پوستی، بخشی از مشکلات روزمره زنان زندانی است. زندانیان مجبورند بسیاری از مواد شوینده را با هزینه شخصی تهیه کنند؛ در حالی‌که بسیاری از آنان به دلیل وضعیت مالی، چنین امکانی ندارند.
تناقض آشکار: مواد مخدر آزاد، کالاهای عادی ممنوع
گزارش‌ها نشان می‌دهد که در حالی‌که کالاهای عادی مانند قهوه و سیگار برای زنان زندانی ممنوع است، مواد مخدر از جمله متادون و ب۲ آزادانه در دسترس است. حتی ورود سایر مواد مخدر نیز با همکاری برخی مأموران زندان صورت می‌گیرد. این سیاست، فساد ساختاری و استفاده ابزاری از اعتیاد برای کنترل زندانیان را آشکار می‌سازد.
نقض آشکار حقوق بشر
شرایط حاکم بر بند زنان زندان عادل آباد شیراز بازتابی روشن از سیاست‌های سرکوبگرانه و ضدانسانی رژیم آخوندی است. زنان زندانی نه‌تنها از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی محروم‌اند، بلکه با فشارهای روانی و جسمی روزمره‌ای مواجه هستند که جان آنان را به‌طور جدی تهدید می‌کند.
این وضعیت، بار دیگر ضرورت توجه جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری به شرایط زندان‌های ایران و به‌ویژه وضعیت زنان زندانی در زندان عادل آباد شیراز را برجسته می‌سازد.