در روز جهانی حقوق بشر نگاهی داریم به وضعیت بند زنان در زندان های ایران.
وضعیت بند زنان در زندان های ایران بسیار وخامت بار است. رژیم ملایان با تبعید و محروم کردن زندانیان از کمترین امکانات تلاش می کند شرایط غیرانسانی زندان را برای زندانیان هرچه بدتر کند.
وضعیت بهداشتی زندان ها به طور خاص در شرایط پاندمی کووید ۱۹ که اکثر استان ها وضعیت قرمز دارند بسیار وخیم گزارش شده و ویروس در اکثر زندانها به صورت مهار ناپذیری شیوع پیدا کرده است. رژیم از انجام کمترین اقدامی برای فراهم کردن امکانات بهداشتی و مراقبتی برای زندانیان و از دادن مرخصی و یا آزادی های موقت نیز خودداری کرد.
تراکم زندانیان در زندانها مانع از اجرای فاصله گذاری اجتماعی است و امکان سرایت بیماری را افزایش می دهد. و در اکثر زندانها اساساً هیچگونه جداسازی بین افراد مبتلا و سایر زندانیان انجام نمی شود.
شمار قابل توجهی از زنان زندانی سیاسی به کووید ۱۹ مبتلا شده اند، از جمله زینب جلالیان، معصومه صنوبری، نجات انور حمیدی، فروغ تقی پور، پرستو معینی و یاسمن آریانی که در تمام طول دوران ابتلاء از رسیدگی های پزشکی محروم بوده اند.
سازمان عفو بین الملل اعلام کرد که نسخه هایی از چهار نامه را رؤیت کرده که از طرف مقامات سازمان زندان ها که زیر نظر قوه قضائیه فعالیت می کند، به وزارت بهداشت نوشته شده و زنگ خطر را درباره کمبود شدید تجهیزات حفاظتی شخصی، مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات و لوازم پزشکی کلیدی به صدا در آورده است. اما وزارت بهداشت این درخواست ها را بی پاسخ گذاشته و زندان های ایران در مقابل شیوع بیماری های واگیردار به شکل فاجعه باری فاقد تجهیرات الزامی هستند.
در حقیقت، بحران کرونا برای رژیم ملایان فرصتی ایجاد کرد تا در میان اخبار روزانه تلفات این ویروس در کل جهان، بتواند بدون حساس کردن افکار عمومی و به جان خریدن محکومیت های بین المللی، از این طریق برای حذف فیزیکی مخالفان مقاوم خود و یا شکنجه آنها از طریق محرومیت از درمان تلاش کند.
مقاومت ایران بارها برای آزادی زندانیان به ویژه زندانیان سیاسی ولو به طور موقت تا پایان پاندمی کرونا فراخوان داده و بر ضرورت اعزام یک هیأت حقیقت یاب بین المللی برای بازدید از زندان ها و دیدار با زندانیان به ویژه زندانیان سیاسی تأکید کرد.
این قسمت مروری است هرچند کوتاه بر اساس اطلاعات موجود بر وضعیت بند زنان در زندان های مختلف.

زندان اوین
بند زنان زندان اوین متشکل از دو سالن اصلی است که سالن اول اساساً محل نگهداری زندانیان سیاسی و عقیدتی است و دارای سه اتاق مجزا می باشد. با شیوع ویروس کرونا و اصرار زندانیان سالن ۱، سالن دو به عنوان قرنطینه موقت بند زنان مورد استفاده قرار گرفت. پنجره های این سالن با استفاده از طلق آهنی و پلاستیکی پوشانده شده و همین امر باعث می شود نور خورشید به داخل سالن نفوذ نکند. در بند زنان زندان اوین اصل تفکیک جرایم رعایت نمیشود. افراد متهم به جرایم عمومی همچون قاچاق انسان و یا درگیری در عوض انتقال به زندان های عمومی به مدت چند روز و تا چند ماه به بند زنان منتقل میشوند.
پس از شیوع ویروس کرونا، تهیه ماسک و دستکش بر عهده زندانیان می باشد. در فروشگاه زندان هر یک عدد ماسک و یا هر یک جفت دستکش به قیمت گران به زندانیان فروخته می شود. مواد شوینده و ضدعفونی کننده نیز که به شکل جیره بندی از طرف زندان توزیع می شود ناکافی است و زندانیان باید با هزینه شخصی به چند برابر قیمت این مواد را از فروشگاه خریداری کنند. الکل و ژل دست با قیمت بالا در فروشگاه زندان عرضه میشود که به همین دلیل شماری از زندانیان به صورت اشتراکی این مواد را خریداری میکنند.
محکومان و متهمان جدید به مدت ۱۴ روز در سالن دو و یک اتاق در بخش اداری قرنطینه نگهداری می شوند. اما محل تلفن های زندان و فروشگاه با سایر زندانیان مشترک است.
به علت کیفیت پایین غذای زندان، اغلب زندانیان ناچار به خرید مواد غذایی با چند برابر قیمت اصلی از فروشگاه زندان هستند.
بعضی از کالاها که با درخواست خود زندانیان توسط فروشگاه تهیه می شود با قیمت چندبرابر قیمت اصلی به آنها فروخته میشود.
تا پیش از شیوع ویروس کرونا هم با وجود آنکه مراجعه به بیمارستان و مراکز درمانی با هزینه شخصی زندانی انجام میشد اما مسئولان از اعزام زندانیان ممانعت میکردند. اعزام ها بسیار نامنظم و دیرتر از زمان نیاز زندانی به امکانات درمان انجام می شد. حتی اعزام بیماران از بند به بهداری با موانع بسیاری روبرو بود. این روند پس از شیوع ویروس کرونا بدتر شده و در صورت پیگیریهای مداوم برای اعزام، بیماران بدون تکمیل رسیدگی درمانی به سرعت به زندان بازگردانده میشوند.

زندان قرچک ورامین
زندان زنان قرچک محل حبس حدود ۲۰۰۰ زندانی زن می باشد. در این زندان تفکیک جرائم وجود ندارد و زندانیان سیاسی در میان مجرمان عادی و زندانیان خطرناک نگه داشته می شوند. بسیاری از زنانی که در جریان قیام های آبان و دی ۹۸، بازداشت شدند در این زندان به سر می برند و هیچ کدام اجازه رفتن به مرخصی پیدا نکرده اند.
از میان گزارشاتی که از زندان قرچک ورامین رسیده، دستکم ۱۳۰ زندانی در این زندان به کرونا مبتلا شدند. زندانیان مبتلا به کووید۱۹، در محلی به نام «باشگاه» زندان که محیطی غیربهداشتی و عاری از هرگونه تهویه مناسب است، بدون هرگونه رسیدگی دارویی و پزشکی رها می شوند.
در اوائل فروردین ماه ۹۹ دو زندانی مبتلا به ویروس کرونا در سلول های انفرادی زندان قرچک به دلیل عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست دادند. طی ماه تیر و مرداد گزارشاتی از خودکشی زندانیان در اثر ابتلا به کرونا از این زندان به بیرون درز کرد.
نبود امکانات اولیه رفاهی، مشکل سیستم فاضلاب، آب شور، قطعی مداوم آب در فصل گرما، همچنین کمبود امکانات پزشکی و بهداشتی و تراکم بالای زندانیان و استفاده غیربهداشتی از تلفن های کارتی را می توان به دلایل شیوع ویروس در این زندان افزود.
وضعیت وخیم بهداشتی زندان قرچک حتی به رسانه های حکومتی نیز راه باز کرد.
خبرگزاری حکومتی خبرآنلاین روز ۲۷فروردین ۹۹ به نقل از یک زندانی که تازه از زندان قرچک آزاد شده بود نوشت مبتلایان به کرونا در اتاقک های ملاقات های شرعی بدون هیچ امکانات خاص نگهداری می شوند. هیچ دارو و پزشک و امکانات و دستگاه های تنفسی در این اتاق ها نیست در حالیکه بسیاری از آنها دچار مشکلات تنفسی هستند. زندانیان مریض و غیرمریض همه با هم نگهداری می شوند. ۱۸۶نفر در یک بند زندان محبوس هستند که به وسیله تخت کابین بندی شده است و حتی در یکی از بندها به نام بند مادران تعداد زیادی از بچه های زیر دو سال و مادران شیرده نگهداری می شوند.
بهداری داخل زندان امکانات ناچیزی دارد که در وضعیت شیوع کرونا مشکلات را افزونتر کرده است.
ماسک و دستکش در زندان وجود ندارد و به زندانیانی که با علائم تب به پرسنل زندان مراجعه می کنند، گفته می شود به تخت هایتان بروید و از روسری تان به عنوان ماسک استفاده کنید!
فروشگاه زندان تنها یک قطعه صابون و یک پودر رختشویی در ماه برای هر زندانی در نظر می گیرد که در شرایط عادی هم پاسخگوی نیازهای یک زن زندانی نیست. با توجه به اینکه رژیم ملاقات ها را هم ممنوع کرده است بدیهی است که زندانی بدون ملاقات، پولی برای خرید مایحتاج خود ندارد و متأسفانه سطح بهداشت را در زندان بیش از پیش کاهش داده است.
در قرچک بعضی از زندانی ها کف زندان می خوابند که خود یکی از عوامل گسترش شیوع ویروس کرونا است. تعداد زندانیان در سالن ها و سلول ها زیاد است و همین باعث می شود اگر کسی مبتلا باشد وضعیت خطرناکی در زندان رخ دهد. حتی معتادانی که بیشتر مستعد ابتلا هستند از دیگر زندانیان جدا نمی شوند.
یکی دیگر از موضوعات گزارش شده از زندان قرچک تجاوز به زندانیان است. دوربین های امنیتی سرویس بهداشتی و حمام توسط زندانیان با جرایم خشن شکسته شده و از این فضا برای ضرب و شتم و تجاوز به زندانیان استفاده میشود. مسئولان زندان با وجود اطلاع از این وضعیت نه تنها اقدام به تعمیر و یا نصب دوربین های جدید نمیکنند، بلکه مددکاری زندان نیز نسبت به پدیده تجاوز در زندان بی توجه است.

بند زنان زندان سپیدار
زندان سپیدار اهواز سال ۱۳۸۸ تأسیس شده است. محوطه زندان ۷۰۰متر مربع است. اصل تفکیک جرائم در زندان زنان رعایت نمی شود و زندانیان سیاسی زن در کنار سایر زنان زندانی متهم به جرائمی همچون قتل، مواد مخدر و سرقت نگهداری می شوند.
زنان زندانی در بند زنان زندان سپیدار اهواز فشارهای زیادی را تحمل می کنند. آنها در محیطی بسته بدون امکانات ضروری، در هوای گرم و آلوده محبوس هستند. بسیاری از این زندانیان بیماری هایی دارند که نیازمند رسیدگی های پزشکی و درمانی است، اما از حداقل های دارویی نیز محروم هستند. حداقل یک زن در اثر عدم رسیدگی پزشکی در این زنان فوت کرده است.
میزان گوشت در غذای زندانیان بسیار کم است به طوری که گوشت داخل غذا اصلاً قابل توزیع و تقسیم میان زندانیان نیست.
وضعیت بهداشتی در بند زنان در زندان سپیدار اسفناک است. زنان زندانی از داشتن آب گرم برای استحمام محروم هستند. آبگرمکن ها همیشه خراب هستند و تعمیر هم نمی شوند.
با توجه به گسترش ویروس کرونا در این زندان زنان در بندهایی پر ازدحام نگهداری می شوند. پس از شیوع کرونا حداقل ۵۰ زن زندانی به این بیماری مبتلا شدند. زندانیان مبتلا تنها مدت کوتاهی در بند قرنطینه نگهداری شده و سپس به بند عمومی برگردانده شدند.
هیچ پزشکی برای رسیدگی به این بیماران وجود ندارد و هیچ رسیدگی پزشکی به آنها نمی شود. مقامات زندان حتی داروهایی که خانواده زندانیان برای آنها می آورند را تحویل نمی دهند. اتاقی که زنان مبتلا به کرونا در آن قرنطینه شده اند، تنها با چند میله از بندهای دیگر جدا شده است.
در فصل تابستان و درجه حرارت بالای شهر اهواز (۵۰ درجه) سیستم تهویه هوا در بند زنان خراب بود. زندانیان حتی از داشتن پنکه نیز محروم بودند. قطع شدن مستمر آب نیز به این مشکلات می افزود.
به گزارش یکی از زندانیان آزاد شده از این بند، فاضلاب و سرویس بهداشتی دارای مشکل است. سلول ها پر از شپش و حشرات و سوسک است. در بسیاری از روزهای هفته مرکز بهداشت زنان هیچ پزشک و پرستاری ندارد.
تلاش برای خودکشی در بین زنان زندانی به شدت رو به افزایش است. زیرا زنان زندانی پس از خودکشی امیدوارند که به مراکز درمانی منتقل شوند تا بتوانند برای چند روز در شرایط بهتری سپری کنند و یا در نهایت بمیرند.
بنا به گزارشات از بند زنان زندان سپیدار یک ظاهراً پزشک به نام خانم حیدری، هیچ توجهی به وضعیت زندانیان بیمار ندارد و از دادن دارو به آنان امتناع می کند. وی همچنین مانع اعزام زنان بیمار به بیمارستان های خارج از زندان می گردد و آنها را تحت عنوان اینکه «تو امنیتی هستی و نمی تونی از زندان بیرون بروی و باید همین جا بمانی»، از رسیدگی های پزشکی ضروری محروم نگاه داشته است.
دوشنبه شب ۲۳ آذرماه ۱۳۹۹، یک زندانی سیاسی به نام مکیه نیسی در حالی که از درد فریاد می کشید به بند قرنطینه منتقل شد. وی با صدای بلند درخواست می کرد که به بیمارستان بیرون از زندان منتقل شود. اما مسئولین و نگهبانان زندان بدون توجه به او و بدون هیچگونه رسیدگی رهایش کردند. در نتیجه صبح روز سه شنبه ۲۵ آذر۹۹، پیکر بی جان مکیه نیسی در بند قرنطینه پیدا شد.
مکیه نیسی ۳۵ ساله، متاهل و دارای سه فرزند بود. وی در شمار صدها زن عرب اهوازی بودکه در جریان موج بازداشت های خودسرانه پس از حمله به رژه نیروهای مسلح رژیم در اهواز در شهریور ماه ۱۳۹۷، دستگیر گردید.

زندان مرکزی شیراز (عادل آباد)
بیماری کرونا در این زندان به شدت گسترش یافته است. مقامات زندان، به جای آزاد کردن زندانیان آنها را بیشتر تحت فشار قرار می دهند تا باعث مرگ تدریجی زندانیان شوند.
یکی از این فشارهای روحی و جسمی تحویل ندادن داروهای خاص به بیمارانی است که باید داروهای ویژه و حیاتی مصرف کنند. مسئولین زندان هم پس از اعتراض و مراجعه زندانیان برای گرفتن داروهایشان وعده و وعیدهای تو خالی می دهند و آنها را سر می دوانند. نرسیدن دارو به شماری از زندانیان مشکلات و تهدیدات جانی ایجاد می کند.
همچنین دستگاه های پارازیت انداز داخل اتاقهای بند، سلامت جسمی و روانی زندانیان را به طور جدی تحت تأثیر قرار داده است. آن ها، از سر درد و حالت تهوع مستمر رنج می برند. ادامه کار این دستگاه ها باعث ایجاد ضایعه جدی برای زندانیان سیاسی خواهد شد.
روز ۱۸ آبان ۹۹ گزارش شد که مسئولین زندان از اعزام یک زن زندانی مبتلا به کرونا که دچار سردرد و حالت تهوع شدید و به لحاظ جسمی در شرایط وخیمی بود، به مراکز درمانی جلوگیری کردند.

زندان مرکزی ارومیه
زندان مرکزی ارومیه معروف به زندان دریا، در جاده ارومیه به تبریز و در ۱۵ کیلومتری مرکز شهر ارومیه قرار دارد. این زندان دارای ۱۷ بند است.
بند زنان زندان ارومیه دارای ۴ اتاق است که در هر کدام ۳۶ تخت وجود دارد و هیچ تهویه ای ندارند. بیش از ۳۳۰ زن در این چهار اتاق محبوس هستند که حداکثر ۱۴۴ تخت دارد. به این ترتیب کاهش میزان ساعت هواخوری شرایط را برای این زنان زندانی بسیار دشوار کرده است. آنها باید روزی ۲۲ ساعت در این سلولهای متراکم و بدون تهویه بمانند.
در این زندان متهمان و محکومان سیاسی و امنیتی و افراد متهم به جرائم عادی نگهداری می شوند و اصل تفکیک جرائم رعایت نمی شود.
آمار مرگ و میر بر اثر بیماری در زندان ارومیه بالا است و از جمله زندان هایی است که تا کنون موارد بسیاری از ابتلا به کووید ۱۹ در بین زندانیان در آن گزارش شده است. در فروردین ماه ۹۹ حداقل یک زن زندانی مبتلا به کرونا در این زندان جان سپرد.
روز ۲۸ مرداد ۱۳۹۹، ۱۴۰ تن از زنان زندانی در اعتراض به نبود امکانات بهداشتی در زندان، سهل انگاری مسئولین جهت پیشگیری از گسترش بیماری کرونا و مخالفت مسئولان زندان با آزادی موقت آنها دست به اعتصاب غذا زدند.
بر اساس گزارشات، در تاریخ ۲ آبان ۹۹، حدود ۳۰۰زن زندانی از زندان های سراسر آذربایجان غربی به زندان مرکزی ارومیه منتقل شدند. تا پیش از آن ۲۰۰ زن زندانی در بند ۱۵ محبوس بودند.
این محل به صورت کوپه بندی با دیوارهای کوتاه به ۸ اتاق تقسیم شده است. هر اتاق شامل ۱۶ تخت با حدود ۳۰ زن زندانی است. در نتیجه نصف جمعیت هر اتاق جایی برای استراحت ندارند و روی کف زمین می خوابند. و اگر استطاعت مالی نداشته باشند تا مدتها از داشتن پتو و لباس هم محروم هستند.
این ۲۰۰ نفر فقط ۵ دستشویی و ۳ حمام وجود دارد. اکثر مواقع دستشویی ها خراب و غیرقابل استفاده می باشد. آب گرم برای استحمام به طور معمول قطع است و زندانیان مجبورند با آب سرد حمام کنند. در این بند کودکان نیز همراه با مادرانشان در زندان به سر می برند. با توجه به شلوغی و کثیفی این بند، کودکان در معرض بیماریهای مختلفی از جمله بیماریهای گوارشی، پوستی و … قرار دارند.
غذای زندان بسیار نامناسب و با کیفیت پایین است و زندانیان بارها موش و سوسک در غذا پیدا کرده اند. همچنین آب نامناسب زندان موجب بروز بیماریهای کلیوی در زندانیان می شود. به همین دلیل زندانیان چند بار به مسئولین زندان اعتراض کردهاند. گوشت به طور کامل از برنامه غذایی بند زنان زندان ارومیه حذف شده است. به دلیل کیفیت پایین غذاهای زندان اکنون زندانیان ناچار هستند با هزینه شخصی و با امکانات ناچیز زندان غذا درست کنند که با توجه به نبود امکانات لازم و غیربهداشتی بودن محیط پخت غذا در زندان، شماری از زندانیان بیمار شدهاند.
اعزام بیماران به بیمارستان ها و مراکز درمانی بیرون فقط در شرایط خاص و با مجوز قضایی انجام می شود. با این وجود مسئولین زندان حتی پس از صدور مجوز از خارج شدن بیمار جلوگیری می کنند. برخلاف آئین نامه زندانها، مخارج ویزیت پزشک و درمان در بیرون از زندان به عهده زندانی است.
زندان مرکزی تبریز
۱۵۰ زن زندانی در بند زنان زندان تبریز از حداقل حقوق و امکانات محروم هستند.
وضعیت بهداری زندان تبریز بسیار نامناسب است و هیچ رسیدگی برای زندانیان وجود ندارد. در این زندان فقط یک پرستار هست و پزشک هم فقط هفته ای یکبار می آید اما کاری برای زندانیان انجام نمی دهند.
مقامات این زندان از ابتدا جداسازی و قرنطینه بیماران را انجام ندادند. این امر موجب شد تا تعداد زیادی از آنان دچار کووید ۱۹ بشوند. در هفته اول مهر حداقل ۹ زن زندانی به کرونا مبتلا شدند.
همچنین صابون روشویی برای استفاده در سرویس بهداشتی به زنان داده نمی شود. به اعتراض زنان زندانی در این باره نیز هیچ پاسخی داده نمی شود. زنان زندانی مجبورند از پودر لباسشویی برای شستن دست استفاده کنند.
در شرایطی که در این بند تعدادی از زندانیان به کرونا مبتلا شده اند، به آنها صرفاً یک وعده آش اضافی بر غذای زندان داده شد و از حساب کارت آنها مبلغ ۴۵۰۰۰ تومان کسر شد.
غذای زندان بسیار بد و اجناس فروشگاه بسیار گران و با کیفیت پایین است. به این زنان اجازه داشتن آشپزخانه و شعله داده نمی شود. در یک اقدام غیرقانونی و دزدی آشکار از اندک جیره غذایی زندانیان، مسئولان زندان تبریز در هفته سوم آبان ماه دو بار زندانیان را وادار کردند تا روغن مورد نیاز برای طبخ غذا را از فروشگاه خریده و به مسئول زندان بدهند.
بنا بر گزارشات از این زندان، یک زندانی ۶۰ساله به نام شهین صلح جو به زونا مبتلا شد ولی به جای درمان و رسیدگی به وی او را به انفرادی منتقل کردند و بعد به بند عمومی برگرداندند. و سپس در یک اقدام غیرانسانی، او را که از دردهای زیاد ناشی از زونا رنج می برد، شبها در هوای سرد پائیز در حیاط خواباندند.
مسئولین زندان تبریز همچنین در سرمای زیر صفر شهر تبریز زنان زندانی را مجبور کردند تا پتوها و موکت های بند را جمع آوری کرده و در حیاط بشویند. همچنین این زنان رنجور را وادار کردند که تخت های زندان را به حیاط زندان برده و رنگ زده و به بند برگردانند.
بسیاری از این زنان در این ایام از سرما به شدت بیمار شدند. یکی از زندانیان به نام معصومه بهرامی ۲۸ساله از شدت فشار بیگاری در هوای سرد با زدن رگ دست خود اقدام به خودکشی کرد.

زندان مرکزی مشهد (وکیل آباد)
حدود ۷۰۰ زندانی با اتهامات مختلف از جمله جرائم مالی، سرقت و قتل و همینطور زندانیان سیاسی و امنیتی در بند زنان زندان وکیل آباد مشهد نگهداری می شوند.
بند زنان دارای ۶ سالن می باشد. زنان زندانی سیاسی را به عمد و برای شکنجه کردن آنان، در بندهای مختلف در کنار زندانیان با جرائم عادی مانند قتل، آدمربایی و مواد مخدر نگهداری می کنند.
وضعیت زنان زندانی حتی نسبت به مردان در این زندان بدتر است و حتی از امکانات حداقلی که مردان در اختیار دارند نیز محرومند.
بند عمومی این زندان که به عنوان بند تنبیهی استفاده می شود هیچ تختی ندارد و بسیار غیربهداشتی است. این بند تنها دو پنجره کوچک دارد که همیشه کاملاً بسته است. در این بند کاملاً بسته است و تنها زمانی که زندانیان درخواستی داشته باشند در می زنند و عموماً با بی توجهی نگهبانان مواجه می شوند.
تاکنون چند زندانی در این بند اقدام به خودکشی کرده اند. گفته می شود یک بار مسئولین زندان در یک مورد روسری یکی از زندانیان که با استفاده از آن اقدام به خودکشی کرده بود را پس از انتقال پیکر او از محل باز نکرده اند تا برای دیگر زندانیان درس عبرت بشود.
زندانیان با مشکلاتی همچون کیفیت بد غذای زندان، نایابی و گرانی کالاهای مورد نیاز در فروشگاه زندان و ممانعت در مراجعه به مراکز درمانی روبرو هستند. در دوران شیوع کرونا اعزام به دادسرا و دادگاه کماکان و حتی بیش از گذشته ادامه داشته است.
اتاق های بند فاقد سرویس بهداشتی مجزا هستند و تنها در انتهای کریدور یک سرویس بهداشتی تعبیه شده که همه زندانیان به طور مشترک از آنها استفاده می کنند.
پس از شیوع ویروس کرونا مواد بهداشتی و ضدعفونی کننده از سوی مسئولین زندان در اختیار زندانیان قرار نگرفته است. محیط زندان هفتهای دوبار توسط زندانیان با استفاده از یک کپسول که مسئولین در اختیار آنها قرار میدهند پاکسازی میشود. از سوی دیگر زندانیان از داشتن دستکش و الکل محروم هستند و تنها میتوانند ماسک های پارچه ای که در کارگاه خیاطی زندان دوخته میشود را به قیمت هر عدد ۴۵۰۰ تومان خریداری و استفاده کنند. اما این ماسکها که در محیطهای بهداشتی و استاندارد ساخته نشده خود می توانند عامل انتقال بیماری باشند.
در بهداری تنها یک دکتر عمومی و یک دکتر زنان وجود دارد و اگر زندانیان درخواست انتقال به مراکز درمانی خارج از زندان را داشته باشند به درخواست آنها پس از ۷ تا ۱۰ روز پاسخ داده خواهد شد. هزینه درمان نیز برخلاف قوانین سازمان زندانها بر عهده زندانیان است.
در بهداری زندان فقط داروهای مسکن، داروهای اعصاب و شربت متادون تجویز می شود. شربت متادون باعث اعتیاد زندانیان می شود. در صورتی که یک زندانی دچار شکستگی استخوان شود از گچ گرفتن خودداری می کنند و اگر زندانی دچار مشکلات تنفسی و آسم باشد، برای ندادن اسپری به او، بیماری وی را منکر می شوند. اگر زندانیان به این وضعیت غیربهداشتی و غیرانسانی اعتراض کنند پاسخ رئیس بند و رئیس زندان تنها توهین و ناسزا است. آنان به زندانی می گویند «شما حق اعتراض ندارید.»
در این زندان متادون به شکل رایگان بین زندانیان توزیع می شود. توجیه زندانبانان برای اینکار جلوگیری از بی انضباطی و کنترل فضای زندان است. مسئولین حفاظت زندان، برای جلوگیری از بی انضباطی فقط از ضرب و شتم، توهین و تحقیر استفاده می کنند. این شیوه بارها موجب شکستگی دست و پای زندانیان می شود.
دو قاضی ناظر بر زندان افرادی به نام های دهقان و زنی معروف به باصری در مورد قوانین مرخصی، تعیین مبلغ و نوع وثیقه کاملاً سلیقه ای و غیرقانونی عمل می کنند. زندانیان سیاسی به طور کامل از امکان تماس و ملاقات محروم هستند. برخورد پرسنل زندان با زندانیان سیاسی بسیار خشن تر از جرائم عادی است.
وزارت خزانه داری آمریکا در تاریخ ۳ مهر ۱۳۹۹ دو قاضی و سه زندان از جمله زندان وکیل آباد مشهد را به دلیل نقش آنها در شکنجه بیرحمانه ، غیرانسانی و تحقیر آمیز، بازداشت های خودسرانه افراد به دلیل شرکت در اجتماعات مسالمت آمیز در لیست سیاه خود قرار داد و تحریم کرد.
زندان زنان بیرجند
بند قرنطینه زندان زنان بیرجند، یک سالن ورزشی قدیمی است که حدود ۱۲۰ زندانی در کنار هم در این محل بازداشت هستند که به دلیل کمبود جا، رعایت فاصله اجتماعی بین زندانیان اصلاً امکان ندارد.
این بند فقط دو سرویس دستشویی قابل استفاده و چهار دوش حمام برای کلیه زندانیان داشت و هر زندانی مجبور بود برای استفاده از آنها، مدتی طولانی در صف بایستد. زنان زندانی در دستشوییها به جز نظافت شخصی، کهنه بچه ها و ظرف هایشان را هم می شویند. در سالن هیچ مایع ضدعفونیکننده به جز صابون مایع وجود ندارد.
بعد از شیوع کرونا و با پیگیری خانواده های زندانیان سه دستشویی دیگر هم برای استفاده زندانیان اضافه شد و تعدادی ماسک و دستکش بین آنها توزیع شد.
در خردادماه ۹۹ تعدادی از زنان زندانی دارای تب و لرز، درد گلو و بدن درد شدند. اما این مشکل با بی توجهی مسئولان زندان مواجه شد. وقتی تعداد بیماران اضافه شد یک پزشک حدود ۸۰ بیمار را به طور سرپایی معاینه کرد و به همه داروی سرماخوردگی و شربت سینه داد. در حالی که بعداً گزارش شد که تعداد زیادی از زندانیان حواس بویایی و چشایی خود را از دست داده اند.
زندان زنجان
از مجموع ۱۸ زن زندانی در زندان زنجان، حداقل ۱۲تن به کرونا مبتلا شدند. علائم آنها خستگی مفرط و درد ناحیه شکم، اسهال و استفراغ و از دست دادن حس بویایی بود. آنها بدون دارو و درمان و تغذیه مناسب روی تختها رها شده بودند. فقدان دسترسی به امکانات پزشکی، نبود فضای مناسب برای قرنطینه و نگهداری ورودی های جدید و عدم کنترل سلامتی آنها موجب شیوع ویروس کرونا در بند زنان زندان زنجان بود.

زندان زنان دولت آباد در اصفهان
وضعیت در زندان زنان دولت آباد در اصفهان بسیار تلخ و دردناک است تا جایی که بسیاری از زنان زندانی که به دلیل جرائم عادی محبوس هستند در انتظار فرصتی برای خودکشی هستند.
وضعیت غذایی در این زندان بسیار بد است. غذای زندان قابل استفاده نیست. کیفیت نان به دلیل کهنه بودن نان ها و میزان زیاد کافوری که در آن می ریزند بسیار پایین است. در وعده صبحانه بعضی روزها یک تکه پنیر یا یک مربا انفرادی به زندانیان می دهند. در روزهای دیگر همین را هم برای صبحانه نمی دهند.
کیفیت غذای نهار خیلی پایین است. در غذا سویا استفاده می شود که غذا را غیرقابل استفاده می کند. در موارد زیادی حشرات در غذا وجود دارد.
فروشگاه زندان اجناسی با کیفیت بسیار پایین را با قیمت بالا به زندانیان می فروشد. آنها نمی توانند مواد مقوی یا سبزیجات را از فروشگاه زندان تهیه کنند. به همین دلیل اکثر زندانیان از کم خونی رنج می برند و دچار ضعف جدی بدنی هستند.
سطح بهداشت در زندان بسیار پایین است. امکانات بهداشتی وجود ندارد. سرویس های بهداشتی و حمام نسبت به جمعیت زندانیان کم است. چاه توالت ها بیشتر اوقات بالا می زند. در هر بند برای هر ۴۰ زندانی دو حمام وجود دارد. آب حمام همیشه سرد است. زنان مجبورند با آب سرد استحمام کنند و بسیاری از آنها دچار دردهای استخوانی هستند یا به سرما خوردگی مبتلا می شوند.
بهداری زندان از حداقل امکانات برخوردار نیست. در صورتی که حال یک زندانی رو به وخامت هم برود اقدام جدی برای نجات جان وی انجام نمی شود.
آزار و اذیت زندانیان سیاسی
زندانیان سیاسی تحت بیشترین فشارها قرار دارند. این زندانیان بعد از احکام غیرقانونی تبعید و بعضی حتی بدون حکم به عنوان تنبیه به این زندان ها منتقل می شوند. این انتقال ها از طرفی برای اعمال فشار بیشتر به زندانی و از طرفی برای جدا کردن زندانیان سیاسی از یکدیگر و جلوگیری از انتقال اخبار شرایط آنها به رسانه هاست.
زندانیان سیاسی در زندان زنان دولت آباد در معرض خطر جانی قرار دارند. برخی از زندانیان که متهم به جرائمی مانند قتل هستند از طرف مسئولین زندان اجیر می شوند تا زندانیان سیاسی را مورد آزار و اذیت قرار دهند.
زندانیان اجیر شده با اطلاعات تماس گرفته و از زندانیان سیاسی گزارشهای دروغ می دهند. این موضوع شرایط را برای زندانیان سیاسی بسیار سخت تر می کند و حتی منجر به پرونده سازی برای آنها می شود.
این پرسنل زندان مانند بسیاری زندان های دیگر علاوه بر خشونت و اعمال شکنجه علیه زندانیان به فساد اخلاقی معروف هستند.
زندان سمنان
زندان سمنان از حداقل زیرساخت های بهداشتی و حتی آب برای استحمام برخوردار نیست. زنان زندانی باید به صورت ساعتی به حمام بروند. چاه های فاضلاب ریزش کرده اما مسئولان زندان به جای تعمیرات و رسیدگی به این امر، سیفون های مجموعه بهداشتی را قطع کردند. علاوه بر مشکلات بهداشتی که برای زندانیان به وجود آورده آنها تأمین جانی ندارد. هر آن ممکن است مجموعه بهداشتی ریزش کند. بسیاری از زندانیان به بیماری های پوستی مبتلا شده اند. بهداری و درمانی برای این بیماری ها وجود ندارد. زندانبانان این بیماران را نادیده می گیرند. در شرایط کرونا وضعیت این زندان وخیم تر شده است. زندانیان جدید الورود بدون اجرای ریل قرنطینه به داخل بند فرستاده می شوند.
زندان لاکان رشت
گزارش ها از زندان لاکان رشت حاکی است که پروتکل های قرنطینه در این زندان رعایت نمی شود. استان گیلان یکی از استانهایی است که دارای بالاترین میزان ابتلا و مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا می باشد.
با وجود شدت گرفتن شیوع کرونا در کشور و در زندان ها به طور خاص، زندانیان عادی جدیدالورود را بدون قرنطینه وارد بندها می کنند.
هوای گرم و شرجی در رشت پوشیدن ماسک را دشوار می کند به طور خاص برای این زندانیان که ۸ ساعت در روز تهویه بندشان خاموش است.
در پاسخ به اعتراضات زندانیان، مسئولین زندان لاکان رشت به آنها گفته اند که در صورت ورود تعداد بیشتری از زندانیان جدید، آنها را بدون طی دوران قرنطینه مستقیم به بند زنان خواهند فرستاد.
در زندان لاکان رشت مثل بسیاری از زندان های ایران اصل تفکیک جرائم رعایت نمی شود.
یکی از قوانین این زندان الزام پوشش کامل یعنی چادر یا مانتوی بلند و گشاد، جلو بسته و جوراب برای خانواده های زندانیان است.
خط های تلفن زندان لاکان رشت به طور مکرر قطع می شوند و زندانیان از تماس با خانواده محروم هستند. زندانی سیاسی آتنا دائمی در اعتراض به محرومیت از تماس با خانواده اش دست به اعتصاب غذا زد. اما هیچ یک از مسئولان زندان پاسخگوی این وضعیت نبودند. آتنا دائمی در پیامی در مرداد ۱۴۰۰ از این زندان نوشت:
پنج ماه است در تبعیدگاه زن ستیز رشت زندانی هستم. جایی که در قیاس با زندان مردان همین استان، پر است از تبعیض. اینجا جایی است همچون سایر نقاط ایران، که فقط اجبار و ظلم و بی عدالتی و خفقان حاکم است.
در اینجا حتی ترک سیگار اجباری است. با وجود اجبار به برگزاری مراسم ها و کلاس های مذهبی، حتی دروغ گفتن هم اجباری است. برای مثال، زندانیان ساعت ها در ازای سالانه حداکثر یک میلیون تومان حقوق و ۲۰دقیقه تلفنی که کابل هایش مدام به سرقت می رود، فرش های تمام ابریشم ۸میلیارد تومانی می بافند. ولی از آنها می خواهند که در مقابل دوربین بگویند آن قدر درآمد دارند که خرج خانواده هم می دهند.
زندان فردیس کرج (کچویی)
بند زنان زندان فردیس کرج (کچوئی) دارای یک قرنطینه، چهار سالن و یک سالن کریدور عمومی و یک آشپزخانه است. در حال حاضر در هر سالن ۵۰ الی ۶۰ زن زندانی به سر می برند. هر یک از ۴ سالن بند زنان دارای سه توالت و دو دوش حمام است که با توجه به تعداد زنان محبوس در هر سالن جوابگوی نیاز زندانیان نیست.
بند زنان زندان فردیس در مجموع ۲۰۰ زندانی را در خود جای داده است. اکثر این زنان دارای جرائم عادی هستند. زندانیان سیاسی در میان این زندانیان عادی بدون رعایت اصل تفکیک جرائم دوران محکومیت خود را سپری می کنند.
قرنطینه زندان فردیس کرج بسیار شلوغ است. ۲۰ تخت در این محل وجود دارد و تعداد زیادی از زنان کف خواب هستند.
تنها یک عدد سرویس بهداشتی در این بند وجود دارد. دوش بند قرنطینه به مدت یک ماه خراب بود و زندانیان مجبور بودند از شلنگ سرویس بهداشتی جهت استحمام استفاده کنند. این وضعیت در شرایطی بود که ویروس کرونا وضعیت را وخیم تر کرده بود. عوامل زندان از شرایط خرابی های سرویس بهداشتی و حمام برای فشار بیشتر بر زنان استفاده می کنند به جای اینکه برای تعمیر آن اقدامی انجام دهند. بند زنان در شروع فصل سرما فاقد سیستم گرمایشی است و بسیاری از زنان بیمار شده اند.
غذای زندان در موارد زیادی فاسد و تاریخ گذشته است. به عنوان نمونه بارها پنیر ترش شده یا تخم مرغ خراب و فاسد به آنها داده شده است. زنان به دلیل عدم مدیریت مسئولان زندان اغلب گرسنه هستند به طوری که در اکثر موارد هنگام توزیع غذا چنان ازدحامی ایجاد می شود که غذا روی سر زندانیان می ریزد.
یکی از ابزارهای فشار بر زندانیان شرکت اجباری در مناسبت های حکومتی است.
در این زندان در هر ۲۴ ساعت سه بار زندانیان را به خط کرده و آمار می گیرند و به این شیوه نیز به آنها فشار بیشتری وارد می کنند.