چند ماهی است که برخی از زنان در اصفهان پیامکهای هشدارآمیز ناشناسی درباره حجاب خود دریافت میکنند.
به گزارش روزنامه حکومتی شرق ۳ آبان ۱۴۰۳، این پیامها که به نام «ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان» ارسال میشوند، زنان را نسبت به رعایت حجاب در اماکن عمومی آگاه میکنند. برخی از دریافتکنندگان با اینکه حجاب داشتهاند، گزارش دادهاند که در حمل و نقل عمومی، به ویژه در مترو، «حجاببانها» از آنها خواستهاند که موهای خود را به طور کامل بپوشانند. این توصیهها نادیده گرفته شده و سپس پیامکهایی با هشدار اقدام قضائی در صورت تکرار «بیتوجهی» برایشان ارسال شده است.
تهدیدات قانونی و دایره نظارت گستردهتر
اگر گیرندگان این پیامها را نادیده بگیرند، اخطاریه دیگری با لحنی شدیدتر ارسال میشود: «با توجه به تکرار حضور شما بدون رعایت پوشش قانونی در سطح شهر اصفهان و بیتوجهی به تذکر قبلی، در صورت ارتکاب مجدد، تحت پیگرد قضائی قرار خواهید گرفت.» این پیام به نام معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری اصفهان صادر شده است.
در یک مورد گزارش شده، زنی ادعا کرده که به دلیل بیتوجهی به تذکر گشت ارشاد، پیامکی به تلفن همراه پدرش ارسال شده، هرچند خود او روسری به سر داشته است. به نظر میرسد اصفهان تنها شهری است که چنین هشدارهایی برای زنان ارسال میکند، به طوری که برخی از کاربران شبکههای اجتماعی به طنز این منطقه را «ایالت خودمختار اصفهان» نامیدهاند.
اجرای غیررسمی قانونی تصویبنشده
این اقدامات پرسشهای گستردهای را در میان مردم اصفهان برانگیخته است. برخی از شهروندان این سوال را مطرح کردهاند که آیا آنها بهطور مداوم تحت نظارت هستند و از مبنای قانونی این اقدامات سوال دارند. میپرسند: «آیا ستاد امر به معروف دوربینهای تشخیص چهره دارد؟ چه کسی چنین اختیاراتی به این نهاد داده و بودجه این تجهیزات از کجا تأمین شده است؟» هنوز پاسخی به این پرسشها داده نشده، اما واکنشها در فضای مجازی از نگرانیهای عمومی درباره حریم خصوصی و برخوردهای سلیقهای حکایت دارد.
قابل ذکر است که لایحه «حجاب و عفاف» رژیم تنها چند روز پیش توسط شورای نگهبان تصویب شده و هنوز رسماً ابلاغ و اجرا نشده است. پروتکلهای دقیق برای شناسایی زنان بدون حجاب هنوز علنی نشدهاند. با این حال، با اینکه انتشار رسمی این قانون هنوز انجام نشده، گزارشها حاکی از آن است که اقداماتی نظیر ارسال پیامکهای هشدارآمیز در اصفهان آغاز شده است؛ امری که سبب شده عدهای گمان کنند حامیان این قانون اجرای آن را بهطور آزمایشی از اصفهان شروع کردهاند.
ابهامات قانونی و واکنش مردم
امیرحسین بانکیپور، نماینده اصفهان در مجلس رژیم و از حامیان لایحه حجاب، اخیراً اظهار داشته که زنان بیحجاب از طریق دوربینهای نظارتی شناسایی میشوند و جریمه بهطور مستقیم به تلفن همراه آنها پیامک خواهد شد.
این اجرای پیشدستانه پرسشهای قانونی بسیاری را برانگیخته است؛ چگونه مسئولان اصفهان پیش از تصویب قانون در مجلس، چنین اقداماتی را آغاز کردهاند؟ و چه مبنای قانونیای به ستاد استانی اجازه میدهد که زنان را رصد کرده و برایشان پیامک ارسال کند؟
قانون حجاب تنها چند روز پیش تصویب شد و متن نهایی آن هنوز منتشر نشده است. آخرین نسخه شناختهشده این لایحه از سال گذشته فاقد هرگونه مادهای در مورد چنین اجرای پیامکی بود.
چارچوب قانونی پیشین در مورد حجاب
پیش از تصویب لایحه اخیر، تنها مبنای قانونی در خصوص حجاب در ماده ۶۳۸ قانون مجازات رژیم آمده بود. این ماده تصریح میکرد که زنانی که بدون پوشش شرعی در انظار عمومی ظاهر شوند، ممکن است به حبس و یا جریمه نقدی محکوم شوند. با این حال، در قانون مجازات هیچ مکانیزمی برای نظارت گسترده یا ارسال پیامک هشدار پیشبینی نشده است، که نشاندهنده ماهیت بیسابقه و بحثبرانگیز اقدامات اخیر در اصفهان است.
در حالی که لایحه حجاب همچنان در انتظار انتشار رسمی است، اقدامات اجرایی اصفهان، مباحث داغی را در مورد حریم خصوصی، مرزهای قانونی و نظارت حکومتی برانگیخته است و نگرانیهایی را در مورد اختیارات فراقانونی مسئولان محلی ایجاد کرده است.