سازمان بین المللی کار ۱۲ژوئن را (که امسال با ۲۳خرداد مقارن است) روز جهانی مبارزه با کار کودکان به منظور افزایش آگاهی و فعالیت در زمینه جلوگیری از کار کودکان اعلام کرد. اما به دلیل گسترش سرسام آور فقر، جمعیت کودکان کار در ایران تحت حاکمیت ملایان، هر روز در حال افزایش است.
برخی از کودکان کار سر چهارراه‌ها دستفروشی می کنند. آنها حتی ساعت ۵ صبح در جاده‌ها کنار اتوبان‌هایی که هیچ امنیت جانی برای عابران وجود ندارد، مشغول کار هستند. به گفته زهرا ساعی، یک عضو مجلس رژیم، «تعداد زیادی از آنها به دلیل فقر اقتصادی توسط خانواده‌های خود که اغلب از قشر کم درآمد هستند از مناطق محروم به کلان شهرها فرستاده می‌شوند.» (سایت حکومتی خانه ملت – ۲۳ تیر ۱۳۹۸)
درست در دورانی که کرونا تازه شایع شده بود و همه باید در خانه می ماندند، یک کلیپ تکاندهنده منتشر شد که نشان می داد یک کودک کار ۶-۷ساله در خیابان در حال جمع آوری زباله بود. وقتی از او علت بیرون بودنش در آن شرایط سوال شد، او به تلخی گفت: «کاسبی می کنم… هیچی خونه مون نداریم. برنج و روغن نداریم… از گرسنگی مردیم ما.»
جمعیت روزافزون کودکان کار در ایران و بی عملی رژیم
در مهرماه ۱۳۹۶، ناهید تاج الدین، عضو هیات رییسه کمیسیون اجتماعی مجلس، آمار کودکان کار در ایران را بین ۳ تا ۷ میلیون تخمین زد و تأکید کرد «به دلیل اینکه اغلب کودکان کار هیچ گونه ثبت هویتی ندارند، آمار دقیقی در این زمینه نمی توان ارائه کرد.» (سایت حکومتی سلامت نیوز – ۵مهر۱۳۹۶)
واضح است که این آمار مربوط به ۳سال قبل است و با توجه به گسترش فراگیر فقر طی سالهای اخیر، آمار کودکان کار در ایران بسا بیشتر از این تعداد است.
زهرا ساعی، عضو مجلس، در این باره گفت: «متأسفانه در تهران جمعیت این کودکان سیر صعودی داشته…» (سایت حکومتی خانه ملت – ۲۳ تیر ۱۳۹۸)
ایرنا، خبرگزاری رسمی رژیم نیز در گزارش ۱۲ خرداد ۹۹ خود به «جمعیت روزافزون» کودکان کار در ایران اشاره کرد.
به رغم چنین وضعیتی، دولت و ارگانهای حکومتی هیچ طرح عملی و کارآمدی برای ساماندهی کودکان کار ندارند و «معضل کودکان کار جزو اولویت های این رژیم نیست.» (خبرگزاری رسمی ایرنا- ۱۲ خرداد ۹۹)
عدم تخصیص «بودجه کافی» هم از دیگر دلایل بی عملی ارگانهای حکومتی و بی سر و سامانی کودکان کار در ایران است. (سایت حکومتی خانه ملت – ۲۳ تیر ۱۳۹۸)
رژیم ایران به منظور توجیه بی عملی خود در قبال این معضل رشدیابنده اجتماعی، در رسانه ها و نهادهای رسمی خود اینطور القاء می کند که گویی کودکان کار خانواده ندارند و بی سرپرست هستند.
در حالی که براساس برخی از منابع رسمی و غیررسمی، کودکان کار در ایران اغلب دارای خانواده هستند. «بسیاری از آنها کمک خرج خانواده و برخی دیگر خود به تنهایی عهده دار مخارج خانواده هستند.» (سایت حکومتی عصر ایران- ۲۱اردیبهشت ۹۹)
حسین مقصودی، عضو مجلس رژیم، در این باره گفت، «حدود ۱۵هزار زباله گرد در پایتخت داریم که از این میزان ۵هزار نفر آنها کودکان هستند که ۴۰درصد آنان تنها نان آور خانه هستند و بین ۱۰ تا ۱۵ سال سن دارند.» (خبرگزاری حکومتی خانه ملت (ایکانا) – ۲۶ مهر ۱۳۹۸)
سایت رسمی مجلس رژیم در یک گزارش نوشت که کودکان کار که در خوزستان شناسایی شده اند «همه آنها خانواده دارند.» (سایت حکومتی خانه ملت – ۲۳ تیر ۱۳۹۸)
کودکان کار در معرض انواع بیماری ها
زهرا ساعی عضو مجلس درباره کودکان کار در ایران گفت: «اغلب این کودکان از راه های دشوار درآمد کسب می کنند، کما اینکه در هوای گرم یا سرد، گونی بر دوش داشته و زباله که طلای کثیف اطلاق می‌شود، جمع آوری می‌کنند، اما تنها سهم ناچیزی به آنها تعلق می‌گیرد و این یک برده داری نوین در عصر تکنولوژی و فناوری است.» (سایت حکومتی خانه ملت – ۲۳ تیر ۱۳۹۸)
مینو محرز، رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران، گفت: «چهار تا پنج درصد از کودکان کار در خیابان به ایدز مبتلا هستند.» همچنین بر اساس تحقیقات به عمل آمده ۶۶درصد کودکان خیابانی به عفونت‌های انگلی روده، ۱۰درصد به عفونت‌های ادراری، ۹۶ درصد به پوسیدگی دندان و بیماری های لثه و ۲۴ درصد به عفونت‌های پوستی مبتلا هستند. علاوه بر این، این کودکان دچار افسردگی هستند و افکار خودکشی در آنها هم به اثبات رسیده است.» (سایت حکومتی خانه ملت – ۲۳ تیر ۱۳۹۸)
کودکان ۴ تا ۱۲ساله در میان زباله گردها وجود دارند و زندگی در آلونک های ساخته شده از آشغال، نبود دستشویی و حمام برای این کودکان، شیوع بیماری و درگیری با جانوران موذی، تنها بخشی از معضلاتی است که این کودکان با آن روبرو هستند. فقر آهن، شپش، عفونت های پوستی، عفونت های گوش، سوء تغذیه شدید، هپاتیت آ و ایدز بخشی دیگر از بیماری های کودکان کار است.
رسانه های حکومتی در مورد کودکان زباله گرد نوشته اند، دختران کار و زباله گرد آسیب پذیرتر از پسرانند. آنها در معرض بیماری های بیشتری قرار می گیرند. موهایشان بلند است و شپش دست از سرشان بر نمی دارد. آنها آب به اندازه کافی برای شستشو ندارند، آبی هم که هست آلوده است. (خبرگزاری حکومتی خانه ملت (ایکانا) – ۲۸ مهر ۱۳۹۸)
یک فعال اجتماعی گفت، «کودکان زباله گرد به طور میانگین روزانه بیش از ۱۰ ساعت کار می کنند. کودکانی بودند که ۲۰ ساعت در روز نیز مشغول کار بودند، این یک نوع برده داری نوین است.» (سایت حکومتی تحلیل ایران – ۱۸ دی ۱۳۹۶)
الهام فخاری یکی از اعضای شورای شهر تهران نیز گفت، «اغلب این کودکان بیماری دارند، اما مسئله بیماری نسبت به سایر مشکلات این کودکان در اولویت نیست، چرا که از اغلب این کودکان سوءاستفاده های جنسی می شود.» (خبرگزاری حکومتی ایلنا- ۲۲ خرداد ۱۳۹۸)
وضعیت دختربچه های کار در ایران
دختربچه های کار در معرض انواع آسیب های اجتماعی قرار دارند.
به گفته یک عضو هیأت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس، «بیشترین آسیب متوجه دخترانی است که به عنوان کودک کار در خیابان کار می کنند. ممکن است با طرح جمع آوری کودکان کار، حتی تعداد ازدواج های زیر ۱۵سال دختران به شکل تصاعدی بالا برود.» (خبرگزاری حکومتی تسنیم- ۵ مهر ۱۳۹۶)
دختر بچه های کوچک که برای در آوردن اندکی پول مجبور به کار کردن در خیابان هستند، توسط مأموران شهرداری یا دزدها و اوباشان مورد آزار و اذیت جنسی و جسمی قرار می گیرند.
در تاریخ ۳ اردیبهشت ۹۹ در شهر اصفهان چند مرد برای یک دختربچه کار مزاحمت ایجاد کرده و تلاش کردند که پول های حاصل از کار یک روز او را به سرقت ببرند که با مقاومت این دختربچه روبه رو می شوند. زورگیران در نهایت بر روی دختربچه بنزین می ریزند و او را آتش می زنند.
در تاریخ ۸ بهمن سال ۹۸ یک دختربچه گلفروش در حالی که ۷سال بیشتر نداشت، در خیابان های شهر ری تهران توسط گروهی از سگ های ولگرد مورد حمله قرار گرفت و به شدت مجروح شد. این دختربچه از ناحیه سر، گردن، کتف، کمر و پا دچار جراحت های شدید شد و توسط مردم به بیمارستان منتقل گردید. (خبرگزاری حکومتی تسنیم – ۹بهمن ۹۸)
سایر گزارشات حاکی از سوء استفاده جنسی مأموران شهرداری از دخترکانی است که در سطح شهر و بر سر چهارراه ها کار می کنند.
در آخر جای آن دارد که بپرسیم در حالی که روزانه دهها و صدها تن به خیل کودکان کار افزوده می شوند، چه کسی فریادرس و پاسخگوی وضعیت رقت بار کودکان کار در ایران است؟
